%0 Journal Article %T تبیین نقش عوامل ژئوپلیتیکی بر استقرار رژیم حقوقی دریای خزر %J فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک %I انجمن ژئوپلیتیک ایران %Z 1735-4331 %A حافظ نیا, محمدرضا %A مجتهد زاده, سپنتا %A پیردشتی, حسن %D 2019 %\ 03/21/2019 %V 15 %N 53 %P 1-22 %! تبیین نقش عوامل ژئوپلیتیکی بر استقرار رژیم حقوقی دریای خزر %K دریای خزر %K رژیم حقوقی %K عوامل جغرافیایی %K شرایط ژئوپلیتیکی %K کنوانسیون 1982 %R %X خزر، دریای بسته​ای است که تاکنون رژیم حقوقی آن تعیین نشده است. مشکل اصلی عدم استقرار رژیم حقوقی خزر، ریشه در شرایط جغرافیایی آن دارد. کنوانسیون 1982، استقرار رژیم حقوقی دریاهای بسته را در اختیار کشورهای  ساحلی گذاشت. عدم اتفاق آراء در چگونگی تحدید حدود، خزر را به یکی از مناطق بحرانی تبدیل کرد. شرایط خاص ژئوپلیتیکی بعد از فروپاشی شوروی، زمینه ساز قلمروسازی، حوزه نفوذ، رقابت بین قدرتهای منطقه​ای و فرامنطقه​ای گردید. هرگونه توافقات و همکاری​های منطقه​ای از جمله تعیین رژیم حقوقی را به چالش کشید و توانست آن را به تأخیر بیاندارد. تحقیق حاضر نیز بر آن است تا نقش شرایط ژئوپلیتیکی را به​عنوان یکی از عوامل جغرافیایی تأثیرگذار در استقرار رژیم حقوقی دریای خزر مورد بررسی قرار دهد. مؤلفه­های ژئوپلیتیکی می­توانند در تعیین مرز دریایی و دستیابی بیشتر به مناطق دریایی تأثیرگذار باشند. این مؤلفه​ها شامل الگوی روابط درون منطقه­ای، قلمروسازی، حوزه نفوذ، رقابت، حضور و تهدیدات قدرت­های منطقه​ای و فرامنطقه­ای باشند که مطابق با کنوانسیون 1982 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج به​دست آمده نشان می​دهد که بهره‌برداری از منابع هیدروکربن و انتقال آن موجب حضور کشورهای فرامنطقه‌ای با علایق اقتصادی و استراتژیک متفاوت، در منطقه خزر شد. کشورهای قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان به جهت عدم اعتماد به قدرت​های منطقه​ای و ترس از آنها خواهان حضور قدرت​های فرامنطقه​ای، در ابعاد سیاسی، نظامی، اقتصادی می​باشند و قدرت​های منطقه​ای (ایران و روسیه) حضور قدرت​های فرامنطقه​ای بویژه آمریکا را موجب تهدید حوزه نفوذ خود قلمداد می​کنند و در پی رقابت با آنها بر آمده​اند. %U https://journal.iag.ir/article_91083_36fab34da5bd122f561196f7246505d2.pdf