TY - JOUR ID - 56943 TI - نقش تنگناهای ژئوپلیتیکی عراق در اشغال کویت JO - فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک JA - IGQ LA - fa SN - 1735-4331 AU - جعفری ولدانی, اصغر AD - - دانشیار روابط بین‌الملل، دانشگاه علامه طباطبایی Y1 - 2010 PY - 2010 VL - 6 IS - 19 SP - 45 EP - 69 KW - ژئوپلیتیک KW - عراق KW - کویت KW - خلیج فارس DO - N2 - عراق در  سال 1990 کویت را اشغال و آن را به‌عنوان استان نوزدهم ضمیمه خاک خود کرد. سئوال این است که مهمترین دلایل اشغال کویت چه بوده است؟ اشغال کویت دلایل متعددی داشته است، اما فرض مقاله این است که مهمترین دلیل به تنگناهای ژئوپلیتیکی عراق باز می‌گردد. برای تبیین این فرضیه، نخست در مورد نظریه‌های ژئوپلیتیک توضیح داده شده و سپس مهمترین عوامل ژئوپلیتیکی تأثیرگذار در اشغال کویت مانند موقعیت جغرافیایی، مرزها و منابع طبیعی یعنی محیط فیزیکی عراق مورد مطالعه قرار گرفته است. از نظر موقعیت جغرافیایی، عراق وضعیت مناسبی در خلیج فارس ندارد. به‌همین دلیل، این کشور ابتدا تلاش می‌کرد تا با طرح هلال خصیب و ایجاد عراق بزرگ به دریای مدیترانه دسترسی پیدا کند. اما با عدم توفیق در این مورد، توجه آن کشور معطوف به خلیج فارس گردید. عراق برای بهبود بخشیدن به وضعیت جغرافیایی خود در خلیج فارس و یا رفع تنگناهای ژئوپلیتیکی، همواره خواستار الحالق کامل کویت یا بخش‌هایی از آن به خاک خود بوده است. البته ذخایر نفتی کویت نیز در چشم‌داشت‌های این کشور نسبت به کویت بی‌تأثیر نبوده است.بر همین اساس، دولت‌های عراق هر چند تا سال 1990 در مورد مرزهای خود با کویت به توافقاتی رسیده بودند، اما حاضر نشده بودند که آن را بر روی زمین  علامت‌گذاری نمایند. زیرا این مسأله به مفهوم شناسایی کویت به‌عنوان کشوری مستقل تلقی می‌شد. از سوی دیگر رهبران عراق از جمله ملک غازی، نوری سعید، عبدالکریم قاسم و صدام حسین از تنگناهای ژئوپلیتیکی عراق در خلیج فارس آگاه بوده‌اند. آنها کویت را بخشی از عراق می‌دانستند و انگلستان را متهم می‌کردند که با ایجاد کشور کویت، قصد داشته دسترسی عراق را به خلیج فارس محدود کند. اشغال کویت در سال 1990 بر همین اساس و به‌منظور بر طرف کردن این تنگنای ژئوپلیتیکی انجام گرفت. UR - https://journal.iag.ir/article_56943.html L1 - https://journal.iag.ir/article_56943_f78f96185b76b984de84693e32cd4b24.pdf ER -