2024-03-28T23:59:01Z
https://journal.iag.ir/?_action=export&rf=summon&issue=6923
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1394
11
40
ظهور داعش و آینده امنیت عراق
عباس
مصلینژاد
گروهی که خود را دولت اسلامی مینامد، نه تنها تهدیدی برای عراق و سوریه بلکه بهطور گستردهتر برای منطقه و ایالات متحده و همچنین شرکای ائتلاف جهانی آن میباشد. داعش دشمنی مهلک و انطباقپذیر در ژوئن سال 2014 ظهور و موصل دومین شهر بزرگ عراق را تصرف کرد. با این وجود، دولت اسلامی از نسل بلافصل گروهی است که یکبار عراق، ایالات متحده و شرکای آنها در عراق تحت عنوان القاعده و بعداً دولت اسلامی عراق با آن جنگیدهاند. تحلیلگران و متخصصین سالها به مطالعه این گروه پرداختهاند و تنها مطالبی که از آن میدانند عبارتند از: این گروه چگونه از نظر مالی تأمین و سازمان مییابد؛ چگونه کنترل میشود؛ چگونه به قدرت هوایی پاسخ میدهد و هدف نهایی این گروه چه بوده است. الگوی رفتارشناسی جمهوریخواهان این است که هر مشکلی در خاورمیانه از اشتباهات اوباما نشأت میگیرد. جمهوریخواهان در عین تأکید بر استقلال و خوداتکایی ایالات متحده، مسئولیتپذیری حزب خود را انکار میکنند. بر اساس دیدگاه GOP، جورج بوش ایالات متحده و جهان را امنتر ساخت. دولت سست بنیاد اوباما به اضمحلال عراق و ظهور دولت اسلامی امکان داد. بهعنوان مثال جب بوش از سیاستهای برادر خود دفاع کرد. وی به موفقیت درخشان، قهرمانانه و پرهزینه افزایش نیروهای عراقی اشاره کرد و عنوان کرد که چرا این موفقیت که با عزیمت از عراق دنبال شد ضروری بود، عزیمتی که حتی نیروهای حاضر در آنجا و ستاد مشترک ارتش نیز از آن خبر نداشتند؟ وی از این امر اظهار ناراحتی میکند که در حال حاضر ما داعش را داریم. در مقابل وی ادعا میکند که اگر ما 10 هزار نیرو را در عراق نگه میداشتیم احتمالا داعش اکنون وجود نمیداشت. بوش ادعا کرد که یک حقیقت که در ارتباط با برادرم وجود دارد این است: وی ما را ایمنتر کرد.
بحران
فروپاشی
امنیت منطقهای
داعش
عراق
2015
12
22
1
31
https://journal.iag.ir/article_55813_b7794b52bf0e8ee92ce9600b75714ec0.pdf
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1394
11
40
مفهومپردازی عدالت فضایی در جغرافیای سیاسی
محمدرضا
حافظنیا
مصطفی
قادری حاجت
درک صحیح حوزة معنایی عدالت فضایی(جغرافیایی)، مشروط بر درک رابطه متقابل سیاست و فضا و مکانیسم پویای آنهاست. این مکانیسم متقابل زمینهساز مطرح شدن و فلسفه طرح عدالت فضایی در جغرافیای سیاسی است، در جغرافیای سیاسی مفهوم عدالت از سطح انتزاعی خارج شده و به سطح عینیت میرسد، و به عبارتی دیگر مفهوم عدالت عملیاتی میشود. از این منظر عدالت فضایی یا جغرافیایی عبارت است: از برابری نسبی شاخصهای جامع توسعه (اقتصادی، زیر بنایی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، امنیتی و بهداشتی) در مکانها و فضاهای جغرافیایی(خرد و کلان) یک کشور با شاخصهای متناظر توسعه با آن در سطح ملی بر اساس اصول نیاز و برابری». این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای سعی در مفهومپردازی عدالت فضایی در مطالعات جغرافیای سیاسی را دارد.
فضا
سیاست
عدالت
عدالت فضایی/ جغرافیایی
جغرافیای سیاسی
2015
12
22
32
60
https://journal.iag.ir/article_55814_cf23400b8d884e5b1b0513abb7aba619.pdf
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1394
11
40
تحلیل جغرافیای سیاسی از نظامهای حکومتی در حال توسعه
جیسون.
ای استریکس
مطالعه حاضر به بررسی تکامل نظامهای سیاسی در هفت منطقه در حال توسعه جهان شامل آمریکای شمالی و مرکزی، آفریقای شمالی و کشورهای جنوب صحرا، خاورمیانه و آسیای مرکزی و جنوب شرق آسیا از زمان استقلال سیاسی تا اوایل قرن بیست و یکم میپردازد. چهارچوب نظری پژوهش دارای دو گزاره است: مشکل اصلی دولتسازی در جهان سوم، فقدان نسبی انسجام مرزهای جغرافیایی در پاسخ به تهدیدات نظامی خارجی و توانایی محدود دولتها در اعمال حاکمیت خود در سرزمینهای کمتر مسکونی شده است. دیگر فرضیات به مشکل جمعیت و توپوگرافی در اداره امور عمومی؛ تأثیر تقسیمات زبانی و قومی در حمکرانی؛ دینامیسم خشونت و اعترضات داخلی؛ و رابطه بین مرزها و منازعات داخلی میپردازد. این موارد در سه سطح تحلیل، بررسی میشود. مدل سطح داخلی بر ابزار توانایی اعمال قدرت داخلی تأکید دارد که بر توانایی نخبگان سیاسی در زمینه اداره کردن مالیات در سراسر فضای سرزمینی دلالت دارد. مدل سطح بینالمللی، تأثیر این متغیرهای ساختاری داخلی را در میزان مشارکت دولت در منازعات بینالدولی مسلحانه برآورد میکند. مدل آخری به بررسی وابستگی متقابل بین متغیرهای داخلی و خارجی میپردازد. نتایج عنوان میکند که اگرچه چندین عامل تأثیر مهمی در روندهای انسجام و منازعه در تمامی نظامها دارد، اما در واقع یک متغیر قابل ملاحظه بین مناطق وجود دارد که تعمیمدهیهای معمول در زمینه کیفیات داخلی کشورهای در حال توسعه را زیر سوال میبرد.
منازعه
جهان در حال توسعه
تکامل
جغرافیای سیاسی
نظامهای حکومتی
2015
12
22
61
84
https://journal.iag.ir/article_55815_3e31b8bae7238d3fdea59e1f4a34d245.pdf
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1394
11
40
آمریکا و امنیتی کردن ایران پس از انقلاب اسلامی 1979 تا 2013؛ تداوم یا تغییر
محمد
مرندی
مهرداد
حلالخور
سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران همواره با تحولات و نوسانات متعدی مواجه بوده است اما در کنار این تغییرات میتوان اصول ثابتی در سیاست خارجی این کشور را مورد شناسایی قرار داد. سیاست خارجی کلان آمریکا در خاورمیانه با محوریت مقابله با نفوذ شوروی طراحی شده بود که انقلاب اسلامی ایران بر مناسبات سیاست خارجی ضد کمونیستی آمریکا در خاورمیانه تأثیری اساسی گذاشت. سوال کلیدی در خصوص سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه این است که آیا سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران، تغییرات اساسی را در دوره زمانی بعد از انقلاب اسلامی این کشور تجربه کرده است یا اینکه سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران با حفظ اصول ثابت خود تغییرات تاکتیکی را دنبال کرده است؟ برای پاسخ به این سوال نویسنده ضمن بررسی شواهد مربوط به سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران پس از انقلاب اسلامی با استفاده از چهارچوب نظری مکتب کپنهاگ به بررسی روند امنیتی کردن ایران در سیاست خارجی دولتهای آمریکا میپردازد. با بررسی شواهد مذکور، تحقیق به این نتیجه رسیده است که سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران هر دو عامل ثبات و تغییر را در درون خود جای داده است. سیاست امنیتی کردن ایران در سیاست خارجی آمریکا در بازه زمانی مورد تحقیق ثابت بوده است ولی متغیرهای نظام بینالملل، منطقهای و ملی نوسانهایی را در سیاست خارجی آمریکا نسبت به ایران به وجود آوردهاند. به نظر میرسد که سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران پس از انقلاب اسلامی و قبل از پایان جگ سرد را بتوان امنیتی کردن سطح پایین دستهبندی کرد و تلاش آمریکا بعد از جنگ سرد بویژه دوره اوباما برای امنیتی کردن ایران را امنیتی کردن سطح بالا نامید.
ایران
آمریکا
سیاست خارجی
انقلاب اسلامی
مکتب کپنهاگ
امنیتی کردن
2015
12
22
85
116
https://journal.iag.ir/article_55816_95f05e9c8ae9c48f6b8ac0e94c9d47b6.pdf
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1394
11
40
منطقهگرایی تطبیقی، همگرایی اقتصادی و استقرار امنیت؛ مطالعه موردی: سازمان کنفرانس اسلامی و آ سه آن
ابراهیم
متقی
امیررضا
احمدی خوی
روند همگرایانه همکاری میان کشورهای یک منطقه یکی از پر بحثترین مباحث در مطالعات منطقهای میباشد. واقعیت سیاست بینالملل، امروزه بر این بنا دارد که چگونه مناطق مختلف با هم ارتباط دارند. تجارت بینالملل و سایر رژیمهای بینالمللی در حقیقت مدلهای توسعهیافته ساختارها و روندهای همگرا میان کشورها در یک منطقه میباشند. بنابراین ما با نسخه منطقهای و توسعهیافته این رژیمها در سطح جهانی مواجه هستیم. سازمان همکاریهای اسلامی (OIC) بهعنوان یک سازمان منطقهای و بینالمللی موضوع اصلی پژوهش حاضر بهشمار میرود که با اتحادیه ملل آسیای جنوب شرقی (ASEAN) به جهت سنجش همکاریهای منطقهای و پیشرفت در موضوعات اقتصادی و سیاسی مقایسه و مورد تحلیل قرار میگیرد. منطقهگرایی مقایسهای ابزار ما جهت فهم دو سازمان و مقایسه بین آنها بهشمار میرود.
واژههای کلیدی: همکاریهای منطقهای
سازمان همکاریهای اسلامی
اتحادیه ملل جنوب شرق آسیا
همگرایی اقتصادی
ترتیبات امنیتی
2015
12
22
117
147
https://journal.iag.ir/article_55817_250196a5927610e0fcd517f10a48ddfb.pdf
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1394
11
40
قدرتهای منطقهای و نظم جهانی پس از جنگ سرد
سید مسعود
موسوی شفایی
فرزانه
نقدی
با وقوع تحولات جدید در نظام بینالملل و بویژه تغییر در قطببندی جهانی قدرت، نقش قدرتهای منطقهای و جایگاه نظم منطقهای در شکلدهی به نظم جهانی اهمیت زیادی پیدا کرده است. از اینرو، مقالۀ حاضر بر روی مناطق و قدرتهای منطقهای و بررسی کارکرد، نقش و نفوذ آنها بر ارکان شکلدهنده به نظم جهانی متمرکز شده است. استدلال اصلی مقاله این است که پایان جنگ سرد، نظم جهانی، توزیع و نحوه اعمال قدرت در نظام بینالملل را تغییر داده است. با چندقطبی شدن نظم بینالملل، قدرتهای منطقهای مایلاند نقش تعیینکنندهتری را در مدیریت جهان بهعهده بگیرند و در تنظیم سیاستهای جهانی ایفای نقش کنند. پایان جنگ سرد و گذر از نظم دوقطبی به نظم چندقطبی، ظهور مناطق و افزایش توانمندیهای قدرتهای منطقهای در مدیریت و ایجاد نظم در منطقه و ورود به ساختار تصمیمگیریهای جهانی را به همراه داشته است. در مقاله حاضر، بررسی ماهیت قدرتهای منطقهای و اهداف آنها در گرایش بهسوی منطقهگرایی و نقش نظم منطقهای در بازتعریف نظم جهانی بررسی شده است.
نظام بینالملل
قدرت منطقهای
منطقهگرایی
نظم منطقهای
نظم جهانی
2015
12
22
148
176
https://journal.iag.ir/article_55818_2335a6c9872a85774da2085a74fa80a8.pdf
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1394
11
40
پیامدهای استراتژیک سناریوهای پیش روی سازمان شانگهای بر ژئوپلیتیک انرژی ایران
مصطفی
سلیمیفر
فاضله
خادم
سازمان همکاری شانگهای، سازمان همکاری چندجانبه منطقهای است که اعضای دائم و ناظر این سازمان، حدود 44 درصد جمعیت جهان،20 درصد ذخایر نفتی و حدود40 درصد ذخایر گازی جهان را دارا میباشند. همچنین کشورهای عضو و ناظر این سازمان سهم مهمی در تولید نفت و گاز دارند. 24 درصد از تولید نفت جهان و همچنین بیش از 30 درصد تولید گاز جهان در منطقه شانگهای انجام میگیرد. بنابراین با توجه به گردآمدن بزرگترین تولیدکنندگان انرژی(ایران و روسیه) در کنار بزرگترین مصرفکنندگان انرژی(چین و هند)در این سازمان و پتانسیل عظیم انرژی آن، یکی از حوزههای همکاری، انرژی میباشد. پژوهش حاضر جهت ارائه توصیههایی برای ایران در زمینه نحوه عضویت در این سازمان، با استفاده از روش سناریونویسی، تأثیر سناریوهای پیشروی ایران و سازمان شانگهای بر ژئوپلیتیک انرژی را بررسی کرده و به این نتیجه میرسد که در صورتیکه ایران به عضویت کامل سازمان شانگهای درآید، میتواند از پیامدهای مثبت آن بر امنیت انرژی(کسب امنیت تقاضا، رفع خطر تحریمها، سرمایهگذاری خارجی و دستیابی به تکنولوژی) برخوردار شود.
سازمان همکاری شانگهای
ایران
انرژی
پیامدهای استراتژیک
ژئوپلیتیک
2015
12
22
177
201
https://journal.iag.ir/article_55819_e272849c2d8619f3fccfb0243f456a51.pdf