2024-03-29T03:44:05Z
https://journal.iag.ir/?_action=export&rf=summon&issue=6950
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1392
9
30
مفهومسازی ژئوپلیتیک ورزش
زهرا
احمدی پور
رضا
جنیدی
چمران
بویه
سید سعادت
حسینی دمابی
هدف این مقاله بررسی کارکردهای سیاسی اجتماعی رقابتهای ورزشی در چارچوب گفتمان ژئوپلیتیک ورزش است. روش شناسی تحقیق حاضر بر این پایه استوار است که ژئوپلیتیک ورزش نیز مانند سایر گرایشهای ژئوپلیتیکی میتواند به مثابه تیغ دو دم نقشآفرینی کند. بهعبارتی، بسته بهنحوه و اهداف استفاده از ژئوپلیتیک ورزش، کارکرد آن متغیر خواهد بود. بر این اساس، مقاله حاضر تلاش میکند کارکردهای دوگانه رقابتهای ورزشی را با بهرهگیری از روش توصیفی - تحلیلی و پیمایشی مورد بررسی قرار دهد.نتایج تحقیق نشان میدهد که مهمترین کارکردهای سیاسی - اجتماعی گفتمان ژئوپلیتیک ورزش عبارتند از: تقویت ملیگرایی، تقویت حس قلمروخواهی، توسعه جهانی شدن، تقویت هویتهای دیگر ملی. رقابتهای ورزشی محملی برای ژستهای ژئوپلیتیکی، انزوای ژئوپلیتیکی، ارتقای منزلت ژئوپلیتیکی، رواج فعالیتهای تروریستی، تقویت همگرایی و تضعیف واگرایی است، ورزش بهعنوان عاملی اجتماعی کننده، ورزش بهعنوان عاملی وحدتبخش، ورزش بهعنوان محملی برای دگرگونی اجتماعی، ورزش بهعنوان عامل ارتقای اخلاقی و امنیت اجتماعی، ورزش بهعنوان جایگزین جنگ، ورزش بهعنوان ابزار تبلیغی سیاستمداران، نئولیبرالیسم و شیئیسازی ورزشکاران، ورزش بهعنوان عاملی شادیبخش و غرور آفرین میباشد، الگوسازی ورزشی، بازنمایی نژادی و جنسی، توسعه حقوق بشر، ترویج خشونت، تخلیه انرژی هیجانی مردم، قانع کردن مردم به عادلانه بودن نظم موجود، فوتبال جانشینی برای مذهب، انحراف توجه مردم از موقعیت اجتماعی واقعی خود، شالودهشکنی فوتبال در عصر فراروایتها و توسعه جهانگردی ورزشی از دیگر کارکردهای ورزش است. بر اساس نتایج آزمون فریدمن و t استودنت میزان اهمیت و اثربخشی هر یک از کارکردهای 28 گانه رقابتهای ورزشی از نظر کارشناسان این حوزه از میزان اعتبار متفاوتی برخوردارند.
ژئوپلیتیک ورزش
رقابتهای ورزشی
کارکرد سیاسی
کارکرد اجتماعی
2013
06
22
1
48
https://journal.iag.ir/article_56018_1b2c4e96568376f840039bff55c6d63f.pdf
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1392
9
30
تبیین ژئوپلیتیکی روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری قزاقستان
الهه
کولایی
امیر
ابراهیمی
فروپاشی شوروی و شکلگیری جمهوریهای جدید، ارزش و اهمیت جایگاه سرزمینی ایران را در منطقه و جهان، بیش از پیش ارتقا بخشیده است. جمهوری قزاقستان محصور در خشکی است و برای تأمین تقاضاهای متنوع و نیز عرضه نفت و گاز خود به بازارهای جهانی، به مسیرهای ارتباطی کوتاه و مطمئن منتهی به آبهای آزاد نیازمند است. موقعیت سرزمینی ایران در قلب منطقه خاورمیانه، واقعیت ارزشمند اما بالقوهای است که میتواند ظرفیتهای متنوع و گسترده جدیدی برای تجارت، صنعت، خدمات، افزایش درآمد ملی و در نتیجه انباشت سرمایهها و توسعه و حتی امنیت برای کشور ایجاد کند. اما زمینهها و عواملی چون خلاء قدرت ایجاد شده پس از فروپاشی شوروی، موقعیت ژئوپلیتیکی منطقه، استقرار در نزدیکی تقاطع آسیا و اروپا، دارا بودن دومین منابع بزرگ انرژی دنیا، بازار مصرف انبوه و رو به رشد و تمایل کشورهای آسیای مرکزی برای حضور قدرتهای فرامنطقهای با هدف کاهش وابستگی به روسیه و جذب سرمایهگذاری خارجی و توسعه اقتصادی، باعث حضور قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای در آسیای مرکزی گردیده و موانعی جدی برای حضور مؤثرتر ایران بهوجود آورده است. سؤال اصلی مقاله این است که ایران با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی خود، چگونه از این فرصت در جهت توسعه روابط با جمهوری قزاقستان بهره برده است؟ در این مقاله سعی شده است با توجه به واقعیتهای ژئوپلیتیکی منطقه، در واقع مهمترین عوامل تأثیرگذار در موقعیت و منزلت ژئوپلیتیکی ایران در جهت گسترش روابط با جمهوری قزاقستان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.
ژئوپلیتیک
انرژی
آسیای مرکزی
دریای خزر
ایران
قزاقستان
2013
06
22
49
81
https://journal.iag.ir/article_56019_41808c5738b6ff564fc204487cbd0724.pdf
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1392
9
30
ژئوپلیتیک انرژی: اتحادیه اروپا و امنیت انرژی
بهادر
امینیان
تغییری جدی در بازیگران، منابع و شیوههای کنترل در عرصه سیاست بینالملل در حال رخ دادن است. برای اتحادیه اروپا، محدودیت منابع انرژی و همچنین مشکلات دستیابی مطمئن و ارزان به منابع انرژی بویژه پس از روشن شدن این واقعیت که این ابزار میتواند بهعنوان ابزار سیاسی بهکار گرفته شود، باعث شده تا منابع انرژی و خطوط انتقال آنها به عامل بسیار مهم و حیاتی در عرصه سیاست بینالملل و امنیت بینالملل تبدیل گردد. تحولات اخیر در کشورهای صادر کننده نفت و گاز اهمیت این مسأله را افزایش داده است. هدف این پژوهش بررسی تعامل این عامل مهم ژئوپلیتیکی با سیاست بینالملل، راهکارهای اروپا برای کاهش آسیبپذیری در عرصه انرژی و وابستگی ضد امنیتی و ایجاد امنیت نسبی میباشد. برای نیل به این هدف با بهرهگیری از روشهای تحلیلی و تکنیکهای آیندهپژوهی بهدنبال نشان دادن آینده ابعاد آسیبپذیریهای اروپا در مسأله وابستگی شدید در مسأله انرژی و مشکلات آنها در دهههای فرارو هستیم و از این طریق به این نتیجهگیری میرسیم که فرصتهایی که ایران میتواند برای اتحادیه اروپا ایجاد کند بسیار حائز اهمیت و غیر قابل چشمپوشی است. این مسأله میتواند پیامدهای ژئوپلیتیکی و سیاسی گستردهای در سالهای پیشرو داشته باشد.
ژئوپلیتیک انرژی
وابستگی انرژی اروپا
خطوط لوله گاز و نفت
استراتژی انرژی اروپا
ناتو
2013
06
22
82
107
https://journal.iag.ir/article_56020_92639638811f3eb32e0b006257b923ff.pdf
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1392
9
30
تحلیل زمینههای علایق ژئوپلیتیک ایران در جمهوریهای آذربایجان و ترکمنستان با استفاده از مدل سنجش ماتریس
یوسف
زینالعابدین
زهرا
صابر
همزمان با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تجزیه بلوک شرق خلاء قدرت در برخی از مناطق جهان پدید آمد. آذربایجان در قفقاز و ترکمنستان در آسیای مرکزی از جمله مناطقی بودند که در نظام جدید بینالملل با خلاء قدرت روبرو شدند. بنابراین، تحلیل همگرایی و واگرایی مناطق مذکور نسبت به ایران به یک موضوع ژئوپلیتیک تبدیل گردید. پژوهش حاضر جهت تعیین میزان تأثیرگذاری مؤلفه های زمینه ساز علایق ژئوپلیتیک ایران در دو جمهوری مذکور جدا از مسأله واگرایی و همگرایی آنها می پردازد. لذا ضمن تشریح علایق ژئوپلیتیک ایران در جمهوریهای آذربایجان و ترکمنستان با استفاده از مدل سنجش ماتریس و تحلیل بیست مؤلفه زمینه ساز درجهت پاسخگویی به سؤال زیر پرداخته می شود: «هر یک از مؤلفههای زمینه ساز علایق ژئوپلیتیک ایران چقدر می تواند در دو کشور آذربایجان و ترکمنستان تأثیرگذار باشد فرض بر این است که علایق ژئوپلیتیک ایران در دو کشور آذربایجان و ترکمنستان متفاوت است. یافتههای تحقیق نیز حاکی از آن است که علایق ژئوپلیتیک ایران در آذربایجان بیشتر از ترکمنستان است.
علایق ژئوپلیتیک
ایران
آذربایجان
ترکمنستان
قفقاز
آسیای مرکزی
2013
06
22
108
35
https://journal.iag.ir/article_56021_4c2791b676c0e7400a4fbb8e7d0a4de7.pdf
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1392
9
30
روند مواجهه آمریکا و اتحادیه اروپا با تروریسم از ادراکات متفاوت تا همکاریهای مشترک
فرهاد
درویشی
عزیزالله
حاتمزاده
حملات 11 سپتامبر و اهمیت یافتن بیش از پیش تروریسم برای آمریکا و اتحادیه اروپا، دو طرف را وادار نمود که برخورد جدیتری با این مسأله داشته باشند. این موضوع باعث شد تا دو طرف بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم تأکید کنند. از سوی دیگر، رویکرد دو طرف به تروریسم کاملاً یکسان نبود و این موضوع اختلافاتی در بین دو طرف برانگیخت. در این پژوهش سعی شده است تا با اتخاذ روش توصیفی – تحلیلی و بررسی و مقایسه استراتژی ها و سیاست های آمریکا و اتحادیه اروپا در قبال تروریسم در یک دهه گذشته، میزان همکاری و اختلاف آنها در این موضوع مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.یافته ها حاکی از آن است که در ابتدا چون ماهیت تهدید جدید (تروریسم) چندان روشن نبود، اروپا و آمریکا تعریف و درک یکسانی از این تهدید نداشتند و همکاری و اجماع آنها در زمینه مبارزه با تروریسم تا حدودی با دشواری مواجه شده بود، اما با گذشت زمان و بر مبنای اصل واقع گرایی تدافعی که وجود «تهدید مشترک» باعث تقویت همکاری خواهد شد، به تدریج موجب افزایش همکاری اروپا و آمریکا در مقابله با تروریسم و نزدیک شدن رویکردهای آنها به یکدیگر بوده است.
امنیت
تهدید
تروریسم
واقعه 11 سپتامبر
آمریکا
اتحادیه اروپا
2013
06
22
136
160
https://journal.iag.ir/article_56022_dc4ae9f05ad7c683466cb4d5a2a8d4c7.pdf
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1392
9
30
تبیین مؤلفه های جغرافیایی و ژئوپلیتیکی روابط در مناطق ژئوپلیتیکی
رضا
حسین پور پویان
در سالهای اخیر، اغلب، نقش بنیان های جغرافیایی و ژئوپلیتیکی در روابط بین دولتها و ملتها نادیده انگاشته شده و یا کماهمیت تصور می شود. این در حالی است که بنا به استدلال های پژوهش حاضر، روابط در مناطق ژئوپلیتیکی در ابعاد منطقه ای، پیرامونی و جهانی حداقل از سیزده متغیر و عامل محیطی، جغرافیایی و ژئوپلیتیکی شامل: موقعیت جغرافیایی، عامل همسایگی، تعداد همسایگان، کدهای ژئوپلیتیکی، حکومت های ایدئولوژیکی، بار استراتژیک مکان ها و فضاها، بار استراتژیک منطقه، درجه ثبات و امنیت منطقه ای، اتحادیه-های منطقه ای (درجه استحکام و پیوندهای درونی)، فضاهای امن/ناامن (بحرانی)، منابع جغرافیایی منازعات/همکاری ها (پتانسیل های جغرافیایی همگرایی و واگرایی)، سطوح متوازن/نامتوازن قدرت درون منطقه ای، وزن ژئوپلیتیکی (سطح قدرت ملی) کشورها، تأثیرپذیر است.مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی درصدد است تا از جنبه نظری، مؤلفه های جغرافیایی و ژئوپلیتیکی روابط در مناطق ژئوپلیتیکی، براساس علل و زمینههای مناسبات و روابط دولتها و ملتها در نظریه-های بررسی شده را ارائه نماید.
بنیان های (عوامل) جغرافیایی و ژئوپلیتیکی
روابط ژئوپلیتیکی
منطقه ژئوپلیتیکی
نظام ژئوپلیتیکی جهانی
ساختار ژئوپلیتیکی منطقهای
ساختار ژئوپلیتیکی پیرامونی
ساختار ژئوپلیتیکی جهانی
2013
06
22
161
203
https://journal.iag.ir/article_56023_19c89773320dd0bf885826e35dfcb280.pdf
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1392
9
30
تأثیر نظام سیاسی تک ساخت بر آرایش فضایی ـ مکانی و توسعه شهرهای ایران
هادی
ویسی
خدیجه
مهماندوست
از دیرباز شهرها، مهمترین سکونتگاه های انسانی بوده اند. در گذشته نقش عوامل محیطی در مکان گزینی شهرها پررنگ تر بوده است؛ اما امروزه ضمن حفظ جایگاه عوامل طبیعی، متغیرهای سیاسی نقش بارزی در این زمینه ایفا می کنند. مسئله پژوهش حاضر این است که نحوه آمایش فضایی شهرهای ایران چگونه است و آرایش مکانی ـ فضایی شهرهای ایران متأثر از چه عواملی است؟ چرا هیچ کلان شهر مهمی در مناطق مرزی ایران شکل نگرفته است؟ این پژوهش به شیوه رویکرد تاریخی، توصیفی و تحلیل منطقی بهدنبال پاسخگویی به سؤالهای فوق است. نتایج تحقیق نشان میدهد که نظام سیاسی تمرکزگرای تکساخت ایران مهمترین عامل در شکلگیری نظام قطبی شده شهری ایران و پیامد آن الگوی مرکز ـ پیرامون در ساختار فضایی شهرهای ایران است. بهگونهای که پایتخت، بخش هسته و شهرهای مرزی و حاشیهای، جزء بخش پیرامون است. بخش هسته تمرکزگرا، قدرتمند و الگوساز و بخش پیرامون منفعل و مرعوب و در حاشیه است. با حرکت از بخش هسته به سمت پیرامون از شاخصهای توسعه کم شده و بر شاخصهای عقب ماندگی اضافه میشود.
نظام سیاسی
نظام شهری
کلانشهر
الگوی مرکز ـ پیرامون
ایران
2013
06
22
204
229
https://journal.iag.ir/article_56024_afcb1c00657342d71783f18938fa6ea3.pdf
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
1735-4331
1735-4331
1392
9
30
شکلگیری راه ابریشم در پرتو امنیت
کمالالدین
نیکنامی
مصطفی
دهپهلوان
راه ابریشم مهمترین شاهراه ارتباطی- تاریخی میان تمدنهای کهن بوده که در برهمکنشهای تمدنها و فرهنگهای گوناگون نقش بهسزائی داشته است. بی شک دولتمردان و بازرگانان بهمنظور تسلط بر این جاده، شیوههای مبادلاتی و برنامهریزیهای دقیقی را پایهریزی کردهاند. در طول مسیر این جاده در ایران، از شهرستان شاهرود تا دروازههای کاسپی (ایوانکی) مانند گذرگاه طبیعی باریکی عمل میکرده است که از شمال به کوههای البرز و از جنوب به دشت کویر محدود میشود. با مطالعه متون تاریخی و بررسی باستان شناختی در طول این جاده در منطقه میان گرمسار تا سمنان و تفسیر آنها در چهارچوب نظری امنیت، به تبیین و تحلیل نقش و اهمیت استراتژیک امنیت در شکلگیری جادهها و بویژه جاده ابریشم پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد که در گذشته برای شکلگیری یک راه ارتباطی بینالمللی باید بسترهای طبیعی و امکانات لازم برای تأمین امنیت زیست محیطی، جانی و مالی و تجاری (مبادلات) فراهم میشده است.
راه ابریشم
سمنان
گرمسار
امنیت
تجارت
2013
06
22
230
255
https://journal.iag.ir/article_56026_1090a3a928e69d7d84c10c94275452c2.pdf