کاربرد شاخص امنیت اقتصادی در تبیین تحولات ژئواکونومیکی در فرایند جهانی‌شدن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 ـ دکترای مدیریت استراتژیک، مدیرکل برنامه‌ریزی استراتژیک وزارت نفت

2 ـ عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران

چکیده

آزادسازی فعالیتهای اقتصادی در کلیه زمینه‌های بازرگانی، سرمایه‌گذاری و انتقال اعتبارات در فراسوی مرزهای جغرافیایی ملی و تغییر در پارادایم فناوری، بستر اصلی جهانی‌شدن به حساب می‌آید. فناوریهای عمده روند جهان‌گرایی در زمینه‌های انرژی، حمل و نقل و ارتباطات راه دور که منجر به سه موج بلند پی در پی در رشد اقتصادی جهانی شده‌اند، بیشترین نقش را در تحولات ژئواکونومیک عصر حاضر ایفا کرده‌اند. این تغییر کیفی و پر اهمیت است که عصر جهانی‌شدن را از عصر تجارت بین‌المللی متفاوت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازد. با توجه به ژئواکونومیک محور شدن جهان در این فرایند، شاخص جدیدی در بین شناسه‌هایی ژئوپلیتیکی اهمیت و ارزش بیشتری را به دست آورد. این شاخص امنیت اقتصادی نام دارد. زمانی که بتوان آن را به نوعی کمی و محاسبه کرد، مشاهده می‌‌شود که تا چه حد توانایی پژوهشگران در تحلیل تفاوتهای ژئواکونومیکی، تبیین دلایل و عوامل اختلاف شکاف بین کشورهای غنی و فقیر و علل ظهور برتریهای ژئواکونومیکی در سطح جهان، افزایش پیدا می‌کند. در این مقاله ضمن پرداختن به ادبیات تجربی و نظری موضوع، بر مبنای یک مدل مفهومی شاخص امنیت اقتصادی تبیین می‌شود. پس از احصای عوامل اصلی تشکیل‌دهنده آن، این شاخص برای 117 کشور جهان و برای تمامی سالهای دوره 1980- 2002، براساس اطلاعات شاخصهای بین‌المللی از بانک اطلاعاتی WDI ، محاسبه شده است.براورد شاخص امنیت اقتصادی به روشی جدید از نتایج این مقاله است که به‌وسیله آن محقق نه تنها توانسته است به‌وسیله آن تحولات ژئو اکونومیکی جهان را به اجمال تحلیل قرار کند بلکه موفق شده است وضعیت این شاخص در ایران را در یک سیر تاریخی، با خود و در مقایسه با سایر کشورهای بررسی شده، مقایسه کند. در خاتمه، توصیه‌های سیاستی نیز در ارتباط با چگونگی ارتقای بیشتر شاخص امنیت اقتصادی کشور به منظور بهره‌برداری از تمام فرصتهای ژئواکونومیکی ایران، ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Application of Economic Security Criteria in Geo-economic Changes through Globalization

نویسندگان [English]

  • Masoud Hashemian Esfahani 1
  • Ebrahim Gorji 2
1 - Ph.D in Strategic Management, Petroleum Ministry, Tehran
2 - Ph.D, Economic Department, Tehran University
چکیده [English]

Privatization and liberty of economic activities in commercial, investment and overseas transactions along with development of technology are the initial stages prior to globalization. Reviewing the geo-economic changes in the recent century, we can identify technology development in energy, transportation and communication as an important source of development in world economy. In this regard, economic security could be identified as the main objective in the process of globalization.
In this paper, after presenting the theoretical and practical aspect of subject, economic security will be demonstrated based on a conceptual model. Then the developed model will be applied to 117 countries using international information of WDI databank from 1980 to 2002. The estimation of economic security criteria is the main result of this paper which could be applied in analyzing both geo-economic changes in world economy and economic security in Iran in comparison to other countries. As conclusion, this paper presents some political recommendations for improvement of economic security criteria in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geo-economical changes
  • Globalization
  • Economic Security Criteria